خضوع عالمان (قرآن)از مصادیق خاضعان که در آیات قرآن به آنان اشاره شده، «عالمان» است. ۱ - خضوع در برابر خداوندعالمان، خضوع‌كنندگان در برابر خداوند: «أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً ... قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ ...؛آيا چنين كسى با ارزش است يا كسى كه در ساعات شب در حال سجده و قيام به عبادت مشغول است ... بگو: آيا كسانى كه مى‌دانند باكسانى كه نمى‌دانند يكسانند؟!....» ۲ - خضوع در طول شبخضوع عالمان در برابر خداوند در طول شب، موجب پندگيرى خردمندان: «أَمَّنْ هُوَ قانِتٌ آناءَ اللَّيْلِ ساجِداً وَ قائِماً ... قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَ الَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ إِنَّما يَتَذَكَّرُ أُولُوا الْأَلْبابِ؛آيا چنين كسى با ارزش است يا كسى كه در ساعات شب در حال سجده و قيام به عبادت مشغول است ... بگو: آيا كسانى كه مى‌دانند باكسانى كه نمى‌دانند يكسانند؟! تنها خردمندان متذكر مى‌شوند» ۳ - خضوع عالمان اهل کتابخضوع عالمان (علماى اهل کتاب) در برابر قرآن، به هنگام استماع آيات آن: «... إِنَّ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهِ إِذا يُتْلى عَلَيْهِمْ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ سُجَّداً • وَ يَخِرُّونَ لِلْأَذْقانِ يَبْكُونَ ...؛ ... كسانى كه پيش از آن به آنها دانش داده شده، هنگامى كه قرآن بر آنان خوانده مى‌شود، سجده كنان به خاک مى‌افتند، آنها بى‌اختيار به خاك مى‌افتند و گريه مى‌كنند؛ و اين آيات، همواره بر خشوعشان مى‌افزايد.» تكرار «يخرّون للأذقان» و نسبت آن به گریه، براى افاده معناى خضوع است. ۴ - عدم خضوع در برابر دشمنخضوع نكردن عالمان و ياوران پيامبران، در برابر دشمنان: «وَ كَأَيِّنْ مِنْ نَبِيٍّ قاتَلَ مَعَهُ رِبِّيُّونَ كَثِيرٌ ... وَ ما ضَعُفُوا وَ مَا اسْتَكانُوا ...؛چه بسيار پيامبرانى كه مردان الهى فراوانى به همراه آنان جنگ كردند. ... سستى نكردند و ناتوان نشدند و تن به تسلیم ندادند....» برخى «ربّيّون» را به معناى عالمان تقواپیشه و صابر معنا كرده‌اند. ۵ - پانویس۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱۳، ص۴۷، برگرفته از مقاله «خاضعان (عالمان)». |